Bài 7: Quế

桂 

庭中種桂其葉常綠秋時開花或深黃或淡黃每遇微風濃香撲鼻人咸愛之花落取以和糖貯於瓶中雖歷久而香猶烈

Đình trung chủng quế kỳ diệp thường lục thu thời khai hoa hoặc thâm hoàng hoặc đạm hoàng mỗi ngộ vi phong nùng hương phác tị nhân hàm ái chi Hoa lạc thủ dĩ hòa đường trữ ư bình trung tuy lịch cửu nhi hương do liệt

Dịch nghĩa: 

Trong sân trồng quế, lá thường màu lục. Mùa thu nở hoa, hoặc vàng thẫm, hoặc vàng nhạt. Mỗi khi gặp cơn gió nhẹ, hương nồng đập vào mũi, mọi người đều yêu, Hoa rụng, lấy để trộn với đường, chứa trong bình, tuy để lâu ngày mà hương còn nồng.

Chữ mới:  

桂 Quế (bộ Mộc): một thứ cây  

綠 Lục (bộ Mịch): màu xanh do xanh với vàng hợp thành  

淡 Đạm (bộ Thủy): lạt, nhạt  

遇 Ngộ (bộ Sước): gặp gỡ  

濃 Nùng (bộ Thủy): đậm, trái với Đạm  

撲 Phác (bộ Thủ): đánh khẽ  

咸 Hàm (bộ Qua): đều  

愛 Ái (bộ Tâm): yêu  

和 Hòa (bộ Khẩu): trộn lẫn với  

糖 Đường (bộ Mễ): chất ngọt  

貯 Trữ (bộ Bối): chứa, cất  

雖 Tuy (bộ Truy): dù  

歷 Lịch (bộ Hán): trải qua  

而 Nhi (bộ Nhi): mà, thế mà  

猶 Do (bộ Khuyển): hãy còn  

烈 Liệt (bộ Hỏa): nồng

Bài 6: Văn Ngạn Bác

文彥博 

文彥博少時與羣兒擊毬毬忽躍入樹穴羣兒謀取之穴深不能得彥博以盆取水灌入穴中毬遂浮出

Văn ngạn bác thiếu thời dữ quần nhi kích cầu cầu hốt dược nhập thụ huyệt quần nhi mưu thủ chi huyệt thâm bất năng đắc ngạn bác dĩ bồn thủ thủy quán nhập huyệt trung cầu toại phù xuất

Dịch nghĩa:  

Văn Ngạn Bác thuở nhỏ cùng những đứa trẻ đánh bóng. Quả bóng thình lình nhảy vào trong lỗ cây. Những đứa trẻ mưu tính lấy bóng, (nhưng) lỗ sâu, không lấy ra được. Ngạn Bác dùng chậu lấy nước, đổ vào trong lỗ. Quả bóng bèn nổi ra.

Chữ mới:  

文彥博 (bộ Văn, bộ Sam, bộ Thập): Văn Ngạn Bác, tên một vị hiền tướng đời Tống  

擊 Kích (bộ Thủ): đánh  

毬 Cầu (bộ Mao): quả bóng  

躍 Dược (bộ Túc): nhẩy 

謀 Mưu (bộ Ngôn): lo liệu  

盆 Bồn (bộ Mãnh): cái chậu bằng sành  

灌 Quán (bộ Thủy): cho nước vào  

遂 Toại (bộ Sước): bèn

Bài 5: Tất suất

蟋蟀

秋夜有蟋蟀鳴於墙下

弟問姊曰蟋蟀口小鳴聲頗大何也

姊曰蟋蟀有四翅振翅發聲非以口鳴也

Thu dạ hữu tất suất minh ư tường hạ 

Đệ vấn tỉ viết tất suất khẩu tiểu minh thanh phả đại hà dã 

Tỉ viết tất suất hữu tứ sí chấn sí phát thanh phi dĩ khẩu minh dã

Dịch nghĩa: 

Con dế Đêm thu, có con dế kêu ở dưới tường. 

Em trai hỏi chị rằng: “Mồm con dế nhỏ, (thế mà) tiếng kêu khá to, tại sao?”. 

Chị trả lời rằng: “Con dế có bốn cánh, rung cánh phát ra tiếng (chứ) không phải kêu bằng mồm”.

Chữ mới:  

蟋蟀 Tất suất (bộ Trùng): con dế  

弟 Đệ (bộ Cung): em trai  

頗 Phả (bộ Hiệt): hơi hơi  

翅 Sí (bộ Vũ): cánh loài chim, loài sâu  

振 Chấn (bộ Thủ): rung động  

發 Phát (bộ Bát): nổi dậy  

非 Phi (bộ Phi): không phải.

Bài 4: Huỳnh

螢

螢飛蟲也

生於卑濕之地

腹後有光

晚間常見水邊草上微光閃爍去來無定

即熒光也

Huỳnh phi trùng dã 

Sinh ư ti thấp chi địa 

Phúc hậu hữu quang 

Vãn gian thường kiến thủy biên thảo thượng vi quang thiểm thước khứ lai vô định 

Tức huỳnh quang dã

Dịch nghĩa: 

Đom đóm là con trùng biết bay. 

Sinh ra ở nơi thấp và ẩm ướt. 

Sau bụng có chất sáng. 

Buổi tối, thường trông thấy bên dòng nước, trên làn cỏ; Những đốm sáng nhỏ đi lại không yên, (đó) chính là chất sáng của con đom đóm.

Chữ mới: 

螢 Huỳnh (bộ Trùng): con đom đóm 

也 Dã (bộ Ất): vậy 

於 Ư (bộ Phương): ở

卑Ti (bộ Thập): thấp 

濕 Thấp (bộ Thủy): ẩm ướt 

地 Địa (bộ Thổ): đất, khu vực 

腹 Phúc (bộ Nhục): bụng 

邊 Biên (bộ Sước): bờ sông 

草 Thảo (bộ Thảo): cỏ 

微 Vi (bộ Xích): nhạt, nhỏ nhen 

閃 Thiểm (bộ Môn): ánh sáng dao động 

爍 Thước (bộ Hỏa): ánh sáng 

定 Định (bộ Miên): yên lặng 

即Tức  (bộ Tiết): chính là

Bài 3: Thái lăng

採菱

小村旁有菱塘廣約十畝水甚清菱浮水面或青或紅村中女子邀鄰伴划小船同往採菱

Tiểu thôn bàng hữu lăng đường quảng ước thập mẫu đường thủy thậm thanh lăng phù thủy diện hoặc thanh hoặc hồng thôn trung nữ tử yêu lân bạn hoa tiểu thuyền đồng vãng thái lăng

Dịch nghĩa:

Hái ấu

Bên cạnh xóm nhỏ, có cái ao ấu. 
Rộng chừng mười mẫu, nước ao rất trong. 

Ấu nổi (trên) mặt nước, hoặc màu xanh, hoặc màu đỏ. 

Cô gái trong xóm mời các bạn láng giềng đẩy chiếc thuyền con, cùng đi hái ấu.

Chữ mới:  

採 Thái (bộ Thủ): hái  

菱 Lăng (bộ Thảo): cây ấu  

村 Thôn (bộ mộc): xóm  

廣 Quảng (bộ Nghiễm): rộng  

約 Ước (bộ Mịch): chừng, đại lược  

畝 Mẫu (bộ Điền): 60 trượng vuông  

邀 Yêu (bộ Sước): mời  

鄰 Lân (bộ Ấp): hàng xóm  

伴 Bạn (bộ Nhân): chúng bạn  

划 Hoa (bộ Đao): đẩy thuyền  

船 Thuyền (bộ Châu): cái thuyền