Bài 3: Thái lăng

採菱

小村旁有菱塘廣約十畝水甚清菱浮水面或青或紅村中女子邀鄰伴划小船同往採菱

Tiểu thôn bàng hữu lăng đường quảng ước thập mẫu đường thủy thậm thanh lăng phù thủy diện hoặc thanh hoặc hồng thôn trung nữ tử yêu lân bạn hoa tiểu thuyền đồng vãng thái lăng

Dịch nghĩa:

Hái ấu

Bên cạnh xóm nhỏ, có cái ao ấu. 
Rộng chừng mười mẫu, nước ao rất trong. 

Ấu nổi (trên) mặt nước, hoặc màu xanh, hoặc màu đỏ. 

Cô gái trong xóm mời các bạn láng giềng đẩy chiếc thuyền con, cùng đi hái ấu.

Chữ mới:  

採 Thái (bộ Thủ): hái  

菱 Lăng (bộ Thảo): cây ấu  

村 Thôn (bộ mộc): xóm  

廣 Quảng (bộ Nghiễm): rộng  

約 Ước (bộ Mịch): chừng, đại lược  

畝 Mẫu (bộ Điền): 60 trượng vuông  

邀 Yêu (bộ Sước): mời  

鄰 Lân (bộ Ấp): hàng xóm  

伴 Bạn (bộ Nhân): chúng bạn  

划 Hoa (bộ Đao): đẩy thuyền  

船 Thuyền (bộ Châu): cái thuyền

Bài 2: Cầm thú

(Hán văn quyển 2)

禽獸

禽獸之屬飢知食渴飲又能營巢已避風雨其奇者能效人言惟不能讀書故其知識終不如人

Cầm thú chi thuộc cơ tri thực khát tri ẩm hựu năng dinh sào dĩ tỵ phong vũ kì kì giả năng hiệu nhân ngôn duy bất năng độc thư cố kì tri thức chung bất như nhân

Dịch nghĩa: 

Chim muông 

Loài chim khi đói biết ăn, khát biết uống. Lại biết làm tổ để tránh gió mưa. Những con kỳ lạ biết bắt chước tiếng người nói. Chỉ không biết đọc sách, nên sự hiểu biết của chúng rốt cuộc không bằng người.

Chữ mới:

禽 Cầm (bộ Nhụ, Nhựu): loài chim  

屬 Thuộc (bộ Thi) loại  

知 Tri (bộ Thỉ): biết  

又 Hựu (bộ Hựu): lại lần nữa  

營 Dinh, Doanh (bộ Hỏa): làm  

避 Tỵ (bộ Sước): tránh đi  

奇 Kì (bộ Đại): lạ lùng  

者 Giả (bộ Lão): đại danh từ thay cho cầm thú  

效 Hiệu (bộ Phác, Phốc): bắt chước 

惟 Duy (bộ Tâm: chỉ (phó từ)  

識 Thức (bộ Ngôn): biết  

終 Chung (bộ Mịch): cuối cùng

Thành hạ khí mã

Nguyễn Du 

阮攸

城下棄馬

誰家老馬棄城陰

毛暗皮乾瘦不禁

石壘秋寒經草短

沙場日暮陣雲深

饑來不作求人態

老去終懷報國心

耐得風霜全爾性

莫教羈縶再相侵

Thùy gia lão mã khí thành âm 

Mao ám bì can sấu bất câm 

Thạch lũy thu hàn kinh thảo đoản 

Sa trường nhật mộ trận vân thâm 

Cơ lai bất tác cầu nhân thái 

Lão khứ chung hoài báo quốc tâm 

Nại đắc phong sương toàn nhĩ tính 

Mạc giao ky trập tái tương xâm

Dịch nghĩa: 

Con ngựa già dưới chân thành 

Con ngựa già nhà ai bỏ đi, trong bóng râm dưới thành

Sắc lông u tối, da khô, không thể gầy hơn được

Nơi lũy đá, trong tiết thu lạnh, cỏ bên lối đi cằn cỗi 

Trời chiều, nơi sa trường, từng đợt mây đen dày 

Bụng đói nhưng không theo thói người cầu cạnh 

Già nhưng vẫn trọn vẹn lòng mong đền ơn nước 

Chịu gió sương giữ vẹn tâm tính 

Chớ để cương dàm phạm vào thân một lần nữa

Bài 1: Độc thư

(Hán văn quyển 2)

讀書

學生入校先生曰汝來何事學生曰奉父母之命來此讀書先生曰善人不讀書不能成人

Học sinh nhập hiệu tiên sinh viết nhữ lai hà sự học sinh viết phụng phụ mẫu chi mệnh lai thử độc thư tiên sinh viết thiện nhân bất độc thư bất năng thành nhân

Dịch nghĩa: 

Đọc sách 

Học trò vào trường. Thầy giáo hỏi: “Trò đến có việc gì?”. Học trò thưa rằng: “(tôi) vâng lệnh cha mẹ đến đây đọc sách”. Thầy nói rằng: “Được! Người không đọc sách, không thể thành người”.

Chữ mới:

曰 Viết (bộ Viết): rằng   

汝 Nhữ (bộ Thủy): trò (đại danh từ nhân xưng, ngôi thứ hai)  

何 Hà (bộ Nhân): gì (hình dung từ nghi vấn)  

奉 Phụng (bộ Đại): vâng, chịu 

之 Chi (bộ Triệt): của (giới từ)  

命 Mệnh, Mạng (bộ Khẩu): lời sai khiến  

此 Thử (bộ Chỉ): nơi này, chốn này (đại danh từ chỉ thị)